Türkiye’de asbest kullanımına ilişkin kurallar farklı Bakanlıkların bünyelerindeki yönetmelik, tebliğ ve standartlarla düzenlenmektedir. 1993 ile 2015 yılları arasında, asbestle ilgili çıkarılan yönetmelik, tebliğ ve standartlar sırasıyla aşağıdaki gibidir;

•Mülga Ekonomi Bakanlığı tarafından; 1993 ile 2010 yılları arasında yayımlanan İşçi Sağlığını ve İş Güvenliğini Etkileyen Bazı Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ ile 25.24.00.13 gümrük tarife istatistik pozisyonlu amyantın ithalatında yetkili makamlarca aranacak Uygunluk Yazısı ve Uygunluk Belgesi’nin İSGÜM tarafından verilmesi hususu yürürlüğe girmiştir.

•Mülga Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından; 11/07/1993 tarihli ve 21634 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 11/07/1994 tarihinde yürürlüğe girmiş olan Zararlı Kimyasal Madde ve Ürünlerin Kontrolü Yönetmeliği ile 01/01/1996 tarihinden itibaren amfibol grubu asbest liflerinin çıkarılması, üretilmesi, satışı ve piyasaya arzı yasaklanmıştır.

•Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından; 26/12/2003 tarihli ve 25328 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik ile çalışanların asbest tozuna maruziyetlerinin önlenmesi ve bu maruziyetten doğacak sağlık risklerinden korunması, sınır değerlerin ve diğer özel önlemlerin belirlenmesi konularında düzenlemeler yapılmıştır.

•Mülga Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından; 18/01/2008 tarihli ve 26760 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ve Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelik (26/12/2008 tarihli ve 27092 sayılı Resmî Gazete) ile serpantin grubu asbest lifi olarak tanımlanan krizotil türü asbestin, CAS No:12001-29-5 (Beyaz asbest);

•Oluklu levhaların, levhaların, panoların ve karoların,

•Contalık levhaların, contaların,

•Debriyaj ve fren balatası üretiminde kullanılan iplerin,

•Balata hammaddesinin ve balataların, üretiminde kullanılması ve krizotil türü asbest liflerinin kullanım hükümlerine uymayan ürünlerin kullanım amacıyla piyasaya arzı yasaklanmıştır.

Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (29/08/2010 tarihli ve 27687 sayılı Resmî Gazete) (Yürürlüğe Giriş: 31.12.2010) ile serpantin grubu asbest lifi olarak tanımlanan;

•Krizotil asbest (beyaz asbest), CAS No: 12001–29–5, CAS No: 132207–32–0, liflerinin çıkarılması, üretilmesi, herhangi bir ürünün üretiminde ve üretim dışında herhangi bir amaçla kullanılması, satış ve kullanım amacıyla piyasaya arz edilmesi yasaklanmıştır.

•Mülga Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından 31/12/2009 tarihli ve 27449 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İşçi Sağlığını ve İş Güvenliğini Etkileyen Bazı Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ’e göre; Asbest (GTİP No: 25.24) ve iplik, dokunmuş veya örme mensucat (GTİP No: 6812) tebliğden çıkarılarak ithalatları yasaklanmıştır.

•Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından; 25/01/2013 tarihli ve 28539 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik ile çalışanların asbest söküm, yıkım, tamir, bakım, uzaklaştırma çalışmalarında asbest tozuna maruziyetlerinin önlenmesi ve bu maruziyetten doğacak sağlık risklerinden korunması, sınır değerlerin ve diğer özel önlemlerin belirlenmesi konularında düzenlemeler yapılmıştır.

•Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından; 05/11/2013 tarihli ve 28812 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tozla Mücadele Yönetmeliği ile işyerlerinde tozdan kaynaklı ortaya çıkabilecek risklerin önlenebilmesi amacıyla iş sağlığı ve güvenliği yönünden tozla mücadele etmek ve bu işlerde çalışanların tozun etkilerinden korunmalarını sağlamak için alınması gerekli tedbirlere dair usul ve esaslar belirlenmiştir.

•Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından; 29/06/2015 tarihli ve 28692 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Asbest Sökümü İle İlgili Eğitim Programlarına İlişkin Tebliğ ile asbest söküm, yıkım, tamir, bakım, uzaklaştırma çalışmalarında görev alacak asbest söküm uzmanlarının nitelikleri, eğitimleri, eğitim programları ve eğitim sonunda yapılacak sınavlar ile asbest söküm çalışanlarının eğitimleri, eğitim programları ve bunların belgelendirilmelerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

Ülkemizde asbestli atıkların yönetimine ilişkin hususlar Çevre Mevzuatı ile düzenlenmiştir. Mevzuatımız gereğince asbestli atıklar “tehlikeli atık” kapsamında değerlendirilmekte ve paketlenmesi, taşınması ve depolanarak bertarafı konuları bu çerçevede gerçekleştirilmesi gerekmektedir. İlgili mevzuat aşağıda sunulmuştur;

•02/04/2015 tarihli ve 29314 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Atıkların Yönetimi Yönetmeliği,

•26/03/2010 tarihli ve 27533 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik,

Ulusal mevzuatımızda asbest güvenliğine ilişkin en güncel düzenleme ise Türk Standardları Enstitüsü Başkanlığı tarafından yayımlanan “TS 13633 Yapıların Tam ve Kısmi Yıkımı İçin Uygulama Kuralları” standardıdır. Adı geçen standartta, yapılar için tam ve kısmi (tadilat, söküm vb) yıkım işlemleri öncesinde gerçekleştirilecek büro çalışması ve saha araştırmasında, önemli sağlık ve güvenlik risklerine sebep olabilecek asbest konusunda yapılacak işlemlerin temel esasları belirtilmiş ve asbest konusunda özel bir başlığa yer verilmiştir.